Spółdzielczość  stanowi formę działalności gospodarczej i społecznej grupy ludzi dążących do zrealizowania wspólnych celów. Jej powstanie wiązało się przede wszystkim z obroną interesów jednostek ekonomicznie słabych, niezdolnych przeciwstawić się wymaganiom rynku, czyli miało wymiar głównie społeczny. Ruch spółdzielczy, jako zjawisko historyczne i ponadustrojowe, podlegał nieustannej ewolucji. Jednakże zmiany w spółdzielczości nie mogą naruszyć pewnych wartości i idei decydujących o jej istocie.

Spółdzielczość jest formą własności, która od wieków istniała na kartach historii, nie tylko w Polsce, ale także w innych krajach świata. Choć w swojej pierwotnej formie odbiega od stanu dzisiejszego jej znaczenie niewiele straciło na swojej sile. Spółdzielnie postrzegane są po roku 1989 jako pełnoprawne przedsiębiorstwa, lecz  ich zobowiązania, wynikające ze statutu odróżniają je od kapitalistycznych przedsiębiorstw 21 wieku.

Spółdzielnia jest niezależnym stowarzyszeniem osób łączących się dobrowolnie w celu zaspokojenia swoich wspólnych gospodarczych, socjalnych oraz kulturalnych potrzeb i dążeń poprzez współposiadane i demokratycznie zarządzane przedsięwzięcie.

Spółdzielnie swoją działalność opierają na wartościach takich jak. samo odpowiedzialność , demokracja, równość, sprawiedliwość i solidarność. Zgadnie z tradycjami założycieli ruchu, spółdzielcy wierzą w wartości etyczne, jak uczciwość, otwartość, odpowiedzialność społeczna oraz troska o innych.

Zasady spółdzielcze są to wskazówki, zgodnie z którymi spółdzielnie w praktyce realizują swoje wartości.

Dobrowolne i powszechnie dostępne członkostwo

Spółdzielnie są organizacjami dobrowolnymi, dostępnymi dla wszystkich osób mogących skorzystać z ich świadczeń i gotowych wypełniać obowiązki związane z członkostwem – bez dyskryminowania płci, statusu społecznego, rasy, przekonań politycznych i religii.

Demokratyczna kontrola

Spółdzielnie są demokratycznymi organizacjami kontrolowanymi przez swoich członków, którzy aktywnie uczestniczą w ustalaniu polityki działania spółdzielni i w podejmowaniu decyzji. Mężczyźni i kobiety pełniące w spółdzielni funkcje z wyboru są odpowiedzialni wobec członków. W spółdzielniach członkowie mają równe prawo głosu (jeden członek jeden głos); związki spółdzielcze organizuje się również na demokratycznych zasadach.

 Ekonomiczne uczestnictwa członków

Członkowie równomiernie składają się na majątek spółdzielni i demokratycznie go kontrolują. Co najmniej część majątku jest niepodzielna i stanowi własność spółdzielni. Nadwyżki bilansowe członkowie przeznaczają na następujące cele: rozwój swojej spółdzielni, zwiększając w miarę możliwości fundusz rezerwowy, którego co najmniej część staje się niepodzielna, zwrot członkom, proporcjonalnie do ich transakcji ze spółdzielnią, finansowanie innej działalności zatwierdzonej przez członków.

 Samorząd i niezależność

Spółdzielnie są samorządnymi, samopomocowymi organizacjami zarządzanymi przez swoich członków. W przypadku zawierania umów z innymi jednostkami organizacyjnymi, włączając w to rządy, lub gdy zwiększają swój kapitał, korzystając z zewnętrznych źródeł, czynią to w taki sposób, by zapewnić demokratyczne zarządzanie przez członków i utrzymać swoją spółdzielczą niezależność.

 Kształcenie, szkolenie i informowanie

Spółdzielnie zapewniają możliwość kształcenia i szkolenia swoim członkom, przedstawicielom wybranym do organów spółdzielni, personelowi kierowniczemu i pracownikom po to, aby przyczyniali się oni w bardziej efektywny sposób do rozwoju spółdzielni. Spółdzielnie informują społeczeństwo, a w szczególności młodzież i osoby kształtujące opinię publiczną o celach spółdzielczości i korzyściach wynikających z tej działalności.

 Współpraca pomiędzy spółdzielniami

Spółdzielnie starają się służyć swoim członkom w sposób najbardziej efektywny oraz wzmacniać ruch spółdzielczy poprzez współpracę w ramach struktur lokalnych, krajowych, regionalnych i międzynarodowych.

 Troska o społeczności lokalne

Spółdzielnie pracują dla zapewnienia trwałego rozwoju społeczności lokalnych, realizując politykę zatwierdzoną przez swoich członków.

Ustawa z października 1920 roku wprowadziła obowiązek poddawania się każdej spółdzielni lustracji raz na trzy lata. Regulacja ta, uznawana za jedną z najlepszych w ówczesnej Europie. Był to dobry początek wycofywania się państwa z bezpośredniej ingerencji w niezależne i autonomiczne podmioty jakimi były i pozostają spółdzielnie. Już wówczas uznano, że państwo nie jest w stanie wykonać lepiej tych funkcji niż samorządny, korporacyjny nadzór spółdzielczy.

Polski  ruch spółdzielczy w kraju i za granicą reprezentuje Krajowa Rada Spółdzielcza, jako naczelny organ samorządu spółdzielczego w Polsce.  Działa na podstawie ustawy Prawo Spółdzielcze z dnia 16 września 1982 r. oraz. KRS inicjuje i opiniuje akty prawne dotyczące spółdzielczości, inicjuje i rozwija współpracę międzyspółdzielczą oraz szerzy idee spółdzielczego współdziałania. Jest członkiem Międzynarodowego Związku Spółdzielczego.

KRAJOWA RADA SPÓŁDZIELCZA    https://www.krs.org.pl/